Laerskool Vaalrivier 23 November 2012

Vandag het ek Vaalrivier laerskool besoek. Die skool is op die Plotte teen Vanderbijlpark gelee. Die skool het begin op 12 Januarie 1954 en dit was nog in asbes klaskamers. Die skool het toe ook bekend gestaan as Nanescol skool. Op 12 Januarie 1961 het die naam verander na Laerskool Vaalrivier. Die inwydings plegtigheid van die nuwe skool is op 17 November 1967 gehou.

Die foto is in 1967 geneem

Die foto is redelik onlangs geneem

Vir interresantheid was daar net 6 skoolhoofde waarvan Mnr PG Cloete nou huidig skoolhoof is van af 1992-09-01

Ek het ‘n afspraak gehad met 2 van die Onderwyseresse wat wat hierdie jaar op aftree ouderdom is. Daar word later ook ‘n afskeidsfunksie vir hulle gehou.

Mev Judith Gouws wat as onderwyserres  Van 1971 by laerskool vaal rivier skool gehou

het asook Dina Greyling vanaf 1972 as graad 2 onderwyserres.

Ek kuier sommer lekker en gesels saam met almal, uit die geskerts tussen Mnr Cloete en die 2 dames kan ek agterkom dat hulle 2 geweldig gemis gaan word. Volgens Mnr Cloete was hulle al 2 departementshoofde en tussen die 3 van hulle was alles in die skool gehanteer en gedoen.

Foto 1974

Judith Gouws vertel dat ook haar kinders hier grootgeword het en skoolgegaan het. Sy vertel ook dat die kinders vir haar baie lief is en sy ook so vir al die skool kinders. Die kinders hier is baie plat op die aarde en nederig. Hier is ook kinders wat baie slim is  soos bv Rynard Messersmidt in 1988 wat later in Transvalia 11 onderskeidings gekry het hy was die eerste kind wat soveel onderskeidings gekry het in ons land. Sy se dat die ergste vir haar is dat sy al vir kinders skool hou waarvoor sy vir die oupa en ouma ook skool gehou het...

Monique Gouws vandag ‘n mediese dokter, Judith se dogter het ook verskeie toekennings gekry, onder anderre Dux leerling Sy was hoofmeisie en Provisiale kleure in netbal en hokkie, Sy het ook 8 onderskeidings in matriek gekry en was gekroon as die beste leerling in die Suid Gauteng streek met n gemiddelde persentasie van 91.6%.

Riaan gouws judith se seun wat ook Victor lodorm was en ook op die leerling raad gedien het as prefek.

Ek vra toe vir Judith of sy in al die jare ‘n kind kan uitsonder wat vir haar spesiaal was. En selfs ook van af Dina Greyling is hulle dit eens dat al die kinders vir hulle spesiaal is.

Tog wil hulle se dat die jaar se hoofseun Chris Groenewald en hoofmeisie Romaine Groenewald (Dux Leerling) baie spesiaal is kinders met groot respek vir hulle mede mens, Hardwerkend en met persoonlikhede wat hulle nog ver gaan bring.

Judith vertel toe ook dat die hoofseun en dogter se pa’s nou die dag by een of ander vergadering agtergekom het dat alhoewel hulle nie familie is nie en tog dieselfde van, het hulle op die selfde dag verjaar, ook die selfde naam het Jelome. Die een is blykbaar CJ en die ander net BJ Groendewald.

Esau Khumalo, Is ook die eerste swart kaptein van die valke se skole rugby span en het hier skool gegaan het. Alwyn Myburgh bekende hekkies atleet het ook hier skool gegaan.

Ons staan in die skool saal en gesels en Ek vra toe hoekom het hulle so lank by een skool gebly. Van altwee is dit dat hulle werks omstandighede net so lekker was.

Hulle vertel my ook dat Laerskool Vaalrivier ‘n unieke skool is en dat hy ‘n wye verskeidenheid van tipes mense en kinders het. Mnr Cloete vertel ook van al die projekte wat hulle het en ‘n gemeenskap wat betrokke is om mekaar te help. Hulle voorsien saam met die Kerk ook vir 70 kinders daagliks kos. Daar is ook ‘n groep ouers wat klere bymekaar kry hulle noem dit ‘n klere bank. Hy vertel ook dat die kinders almal mooi aangetrek is en dat selfs die rotariers ook baie betrokke is en help.

Dina Greyling se toe ook dat Laerskool vaal rivier op 3 bene staan naamlik Sport Akademie en ook kultuur... Terwyl ek so na haar luister toe dink ek, selfs die 3 onderwysers waarmee ek nou gesels is ook drie steun pilare wat vir hierdie omgewing en skool baie beteken. 2 Dames soos Mnr Cloete se wat hy baie gaan mis en wat eindlik onvervangbaar is met hulle kennis en toegewydheid oor die jare en dan ook soos Judtih en Dina se ‘n skoolhoof wat se persoonlikheid net van so aard is dat mense net bereid is om te gee om te help en saam met hom te werk.

Van 1992 tot nou huidiglik is die 3 op elke foto langs mekaar.

Toe ek groet en reelings tref om weer te kom kuier besef ek dat die tipe van gasvryheid besig is om uit te sterf en dat hierdie skool se kinders nog bevoorreg is om wel so opgevoed te word.

Maandag 12 November 2012

Vandag was   net te veel. Ek het epos uitgestuur na almal wat op my data basis is en skielik kry ek oproepe en fotos en sommer ‘n klomp mense wat help. Dankie aan almal.

Eers gaan ek na die groot biblioteek toe. My verwondering dat die biblioteek net swart studente en mense het wat daar sit en leer of naslaan werk doen. Dit is eerstens glad nie rasisties bedoel nie maar dit is so in teenstelling met wat in die vroer jare gebeur het. Ek doen navraag en die persoon wat my help (vriendelike swart man) se hy sal my 'n hele boks vol boeke gee oor Vanderbijlpark. Skokkend toe hy met die klein boksie kom en ek hom nog vra is dit al?

Ek dink persoonlik dat daar baie inligting en boeke weg is...Dit nou daar gelaat. Ek scan so vinnig deur en kry 'n "Biography of Dr. H.J. Van Der Bijl" Pragtig ek gaan hom beslis bietjie deurlees. Net so een interesante foto van Dr van Der Bijl se Pa en Ma. Sal later nog deel.

Stunning ou foto en as ek dink met wat se kamera dit geneem was ... sjoe

Leandra verheem van DJ Ladegaard mail my toe dat sy ou fotos het van die dorp. Vroer jare is van die geboue op 'n veiling verkoop en dit is in hulle argiewe. Ek haas my soontoe dit is mos meer as belangrik. Die Veilings lys is besonder en selfs die fotos. Bv die Stephenson spar gebou was toe verkoop vir iets soos 70 000 Pond en bv Checkers was toe die huurder in die gebou en het 500/pond se huur per maand betaal.

Stephenson gebou soos op veiling verkoop: foto DJ Ladegard veilings lys.

Meer oor hierdie later daar is ‘n hele paar geboue op die veilings lys.

Ek het 'n Afspraak met Janneke Zwarts. Sy is die voorsitter van die Hollandse klub. Ek gaan toe inderhaas soontoe ook. Sjoe die tannie het baie foto’s en ons gesels lekker. Ek is later so deurmekaar met al die inligting dat ek se nee wag kom ons doen net ‘n paar goete nou en dan sal ek so stuk stuk terug kom en nog inligting kry.

Lucas Zwart,  Janneke se pa het van Hooren in Holland af gekom na SA as ‘n Ketelmaker. Hy het by Vicor gewerk. Dit was in 1952. Lucas Zwart is in 1998 oorlede op ouderdom 72.

Hy het ook onder anderre in die Iscor Orkes gespeel en wel Franse Horing of Trompet.

Lucas Zwart hier omkring

Daardie jare het Iscor nog ‘n orkes en Koor gehad selfs Vereeniging en Meyerton het kore gehad blykbaar het hulle dan jaarliks bymekaar gekom en almal saam opgetree.

Kyk net hoe groot was die koor en Orkes. Nog onder in die put gesit en speel vir die koor. Ek self wat in ‘n Simfonie orkes gespeel het kan net dink hoe dat hierdie koor en orkes saam moes gekilnk het. Klanke wat ons kinders vandag nie meer hoor of ken nie.

Foto hier bo is Janneke (omkring) in die koor.

Van die kore en Orkeste het selfs langspeel plate uitgegee daardie tyd.

Die ander groot storie wat ek toe nou vandag kry is dat Zyn Koninklike Hoogheid  Prins Bernard van Nederland SA besoek het in 1954. Dit moes ‘n groot gebeurtenis gewees het.

Kyk net die pragtige kar waarmee die Prins vervoer is. Kyk ook hoe netjies is almal aangetrek al staan hulle buite in die pad. Met soos hulle sou se die beste kis klere. Netjiese pakke en skoene.

Selfs hier binne in die Ou Iscor klub is almal netjies en staan sodat die Prins inloop. Merk die ou hout tafels op onder die mooi tafeldoeke.

 

Vrydag 9 November

Baie van die ou fotos is ook moeilik vergelykbaar met Google earth maar tog kan jy ‘n duidelik verskil en verandering sien.

Die ou pad tussen Vanderbijlpark en Sasol tot by die rivier kan hier gesien word, Vroer jare is hier 'n Pond gebruik om oor tegaan.

 

Bo kan gesien word hoe dit teen die rivier verander het.

Ek sal kort, kort sulke veranderings wys.

Danie Van Rooyen het my gebel en gese dat hulle die Ford vandag gaan “start” en ek moet my reghou vir so 3uur se kant.

Eerstens gaan ons die Ford na Wright straat toe ry om ‘n vergelykende foto te neem soos die een wat ek in die biblioteek gekry het.

Wright straat soos toe hy gelyk het in 1950”s

Wright straat soos wat hy nou lyk.

Danie van Rooyen self is net so merkwaardig en met die wat ek meer en meer mense ontmoet kom ek agter dat vanderbijlpark goeie mense het, mense wat omgee vir ander asook vir diere.

Danie het vir Dexter die Great dane in 'n boksie een dag voor die hek gekry, Altwee sy voor bene was in gips en hy self was nog ‘n klein brakkie. Hier sit Danie met die groot hond wat hy versorg het ook is daar nog 2 ander klein hondjies wat sommer net daar aangekom het en nou in sy sorg is.

Danie het die Ford DeLux van sy pa ge erf. Hy is die derde eienaar en die voertuig is nog oorspronklik. Sy Pa het in 1963 die kar gekoop by ‘n tannie van die oud Rhodesia af daar is nog ‘n plaatjie met Rhodesia se besonderhede. Dit is ‘n 1940 Ford Deluxe en volgens inligting is net ‘n paar van hulle uitgevoer na Africa volgens rekord is dit iets soos 8 na suid africa en 2 na Rhodesia, Ek kan dit egter nie bevestig. Die Ford DeLux is bekend gewees as ‘n simbool van welvaard en vooruitgang, dit is voorwaar nog steeds ‘n waardevolle besitting. Die Ford DeLux het 'n klein blok “Flat head” V8 en hy het 85 perdekrag.

Hier onder is ‘n foto van Klein Danie voor sy pa se kar en vandag is hy self die eienaar.

Danie Voor Sy Ford DeLux vandag nog net so mooi en opgepas.

Danie vertel ook dat hy as kind saam met sy ouers Durban toe gery het met die Ford.

Kyk veral die Dakrakkie waar al die bagasie op gepak was.

Waldo Danie se broer se seun sal die Ford weer eendag oorvat en met die vraag of hy dit sal verkoop het hy dadelik nee geantwoord.

Kyk die videos  hier onder en ry saam in die Ford DeLux

 

 

 

 

Dinsdag 6 November

Vandag het ek gereel met Dina om van die ou mense in Pioneer huis te sien. Ek is 4uur daar en o tog sy het vergeet, Sy gee toe vir my name wie ek kan gaan sien. Tannie Heleen het niks fotos nie bly net 8jaar hier, Ek klop aan by oom Jan hy slaap seker nog. Gaan op na oom Joggie Kleynhans toe.  Hy woon al 50 jaar in Vanderbijlpark gee sy dogter se nommer vir my sy het dalk fotos.

Die Oom het ‘n foto van sy atletiek span.

Die Pioneer gebou is vir my baie “depressing” ek kry die ou mensies so jammer waar hulle in die enkel kamertjies moet sit. Dit is baie klein en alhoewel dit seker vir hulle die enigste heenkome is, wonder ek tog hoekom van hulle kinders nie maar na hulle om sien nie.

Toe ek uitstap kry ek hierdie groepie onder die boom aant geselse, Ek kry toestemming vir n foto of 2 en kry ook nommers van mense wat dalk foto’s sal he om te help met my projek.

 

 As die ooms so begin trek aan hulle pype dan gesels hulle lekker en dink hulle diep.

Op pad huis toe gaan ek gou aan by Sanie Wallis. So in Junie maand die jaar het ek ‘n storie oor haar pa Oom Johannes Wallis geskryf en ek wou net gaan kyk wat se ou foto’s hulle dalk vir my kan gee, en ook om te hoor hoe gaan dit want Oom Johannes is so 3 weke na die storie oorlede.

Sien gerus die storie in die Junie uitgawe op Vaalweekblad se archive.

Woensdag 7 November 2012

Ek staan vroeg op om gou die Ok gebou in CW2 te gaan afneem as vergelyking met die ou foto uit die Biblioteek uit.

Die probleem tussen die ou foto’s en vandag se nuwe kameras is dat die lense vandag net nie toelaat dat die foto in dieselfde formaat geneem kan word nie. Grootste verskil hier is die standbeeld wat  geskuif is en ek sal dit nog ondersoek.

Die res van die oggend is frustrerend want die lig is baie deinserig en kan ek niks afneem nie.

Fotografie  in vandag se tyd is so eenvoudig tog is dit moeilik om te verstaan en te vergelyk met vorige jare waar met film gewerk is. Vandag kan jy neem en digitaal verwerk en korregeer terwyl dit vroer jare meer tyd geneem het om die foto korek te beplan en dan te neem. Vandag kan jy dadelik die resultaat sien terwyl jy vroer met film eers moes ontwikkel en tog dink ek dat daardie tyd se fotograwe gesien het, al was daar niks om na te kyk tot die foto gedruk was nie.

Wat het gister met vandag in lyn van fotgrafie te doen sou dalk gevra word, Dit het daardie tydperk in ons almal se ouers en voorouers se lewens vasgele en kan ons dit vandag herleef en sien.

 

My pa het vir my alreeds op skool ‘n kamera gekoop met lense en my op kursusse gestuur sodat ek kon fotos neem, Selfs vir my ‘n donker kamer opgesit vir ontwikkeling. Wel hy het my verskeie dinge geleer en laat ervaar wat niks met skool te doen gehad het nie. Musiek was een van die dinge wat ek geleer het selfs tegnologie met die ontstaan van rekenaars het hy my op vroe ouderdom alles gewys en ook op kursusse gestuur. Ek sal hom en my ma ewig dankbaar wees daaroor, met Musiek en fotografie is dit nie die instrument wat jou ‘n musiekant of fotograaf maak nie maar die anvoeling en gevoel vir dit wat jy kunstig moet bou en konstruktueer.

-   - - - -  -    -

 

Seker so 10 jaar terug ry ek en Tannie Ralie wat vandag vir my werk op die plase rond en op die grondpad kry ons n ou gewel huis nog uit klipsteen gebou met die mooiste stoep. Regtig ‘n ou statige huis. Elke keer as ons daar verby ry dan se ons ons moet tog n  foto neem, Dit gebeur toe nie en daar het ek geleer dat as jy dink jy ‘n foto moet neem stop liewer en doen dit nou moenie dit los vir later nie die geleentheid gaan jou verbei gaan.

Seker so 2 jaar terug ry ons weer daar verby en met ‘n skok kom ons agter dat die huis verwoes en verbreek is. Ek het toe gaan ondersoek instel om uit te vind wat gebeur het, Tot verbasing hoor ek dat die staat die plaas uitgekoop het en dat die persoon wat nou daar boer vir hom n hout huis gebou het. Dit is tog snaaks dat mense en rasse se waardees oor dinge so kan verskil. Ek het toe fotos gaan neem van die murasie. Ek probeer nog om die eienaars op te spoor van hierdie plaas om te sien of ek nie dalk fotos van die huis kan kry soos hy gelyk het nie.

Mens kan sien dat die manier van pleister en afwerking hierdie ‘n pragwoning moes wees.

Die ou sitkamer word gebruik om bier in te stook wat dan onder die plaaslike mense verkoop word.

 

Eens ‘n pragtige huis en ook plaas nou verwaarloos.

Maandag 5 November (a)

Ek groet vir Danie van Rooyen en ry af na die Pioneer huis. Ek hoor daar is ‘n oom wat  bykans 100 jaar oud is. Ek word vriendelik ontvang deur Dina maar sy raai my aan om eers die na 4 te kom, Sy sal intussen solank rondvra en ou fotos kry.

Ek neem ‘n foto buite, En Besluit om bietjie meer oor die plek uit te vind.

 

Die foto het ek in die biblioteek gekry.

Soos die Pioneer vandag lyk.

Ek gaan terug straat toe en besluit om n draai te maak by die sopkombuis.

Ek gaan hier ook ondersoek en meer uitvind.

Ek kry vir Princes daar die plek is silwer skoon. En die sop ruik heerlik.

 

Oom Dirk se groente word gebruik hier hou Princes die uie wat die oom gister gepluk het.

Wat pragtig is is dat mens kan sien hier word omgesien na behoefte Princes se Bybel le oop op die tafel en as sy stil tyd het dan lees sy.

 

 

Maandag 5 November

Ek beplan om elke dag vroeg op te staan sodat ek ‘n sekere omgewing se straat lewe kan fotografeer en dophou. Ek ry na Stephenson spar en ag glo dit of nie my kamera is nog in die kantoor ek het dit nie ingepak in my kamera sak nie. Teleurgesteld ry ek huistoe, Op pad kry ek ‘n sms van Danie van Rooyen die persoon met die ou swart kar wat ek gister voor ‘n nota gelos het, Hy is 2 uur beskikbaar en ek gaan met hom kan gesels, Ek ry 1 uur eers na die biblioteek om fotos te gaan kyk en inligting te kry. Daar is die mooiste fotos en ek gaan hulle beslis gebruik en herleef.

Ek gaan maak weer ‘n draai by oom Dirk hy nooi my in en se hy dink hy het ‘n tas waar ou fotos is. Die oom gaan haal sy tas (koffer) en pak dit uit, dit lyk soos sy lewens besittings en die jammerte maar tog bewondering oorweldig my weer.

Na ‘n rukkie sug hy net en se nee broer (hy noem almal broer en vrouens sussie) ek kry net 1 foto, die res van sy fotos en dokumente het hy op die plaas in ‘n brand verloor. Dit is asof die oom en ek besef dat hy niks het van sy lewe om te wys nie behalwe net sy geeelte hande en persoonlikheid.

Hier onder is Oom Dirk en sy dogter.

Ek groet en gaan soek vir Danie V Rooyen op.

Hy is nog redelik jonk maar sy pa het die ou Ford Deluxe vir hom gelos toe die oorlede is. Mooi opgepas en heeltelmal oorspronklik.  (Kyk net terug na die ou karre by die oprig van Stephenson spar lyk amper dieselfde.)

Die foto het ek in die biblioteek gekry en ek het toe ook die straat gaan opsoek. Nou gaan Danie van Rooyen in die week sy ou ford soontoe ry dat ek die selfde foto kan neem.

Hier is nog sommer speel foto’s van die ford.